اسید فسفریک یک اسید معدنی پرکاربرد است که در غلظتهای مختلف وجود دارد. بسته به غلظت و دما، شکلهای فیزیکی آن از یک مایع شفاف بیبو تا جامد شفاف متغیر است. رایج ترین شکل آن اسید اورتوفسفریک (H3PO4) است که معمولاً اسید فسفریک نامیده می شود و یکی از قدیمی ترین و مهم ترین ترکیبات فسفر شناخته شده است.
در مقادیر زیاد معمولاً به صورت اسید 85 درصد، با واکنش مستقیم سنگ فسفات آسیاب شده (فسفات کلسیم یا آپاتیت) با اسید سولفوریک ساخته می شود. این فرآیند «اسید سبز» را تولید می کند که معمولاً حاوی 25 تا 50 درصد H3PO4 است و به شدت با ناخالصی هایی از جمله آنیون هایی مانند کلرید و سولفات (احتمالاً اسید سولفوریک بیش از حد) آلوده است.
این اسید سبز عمدتاً برای تولید کود استفاده می شود و مقداری بیشتری با کیفیت غذایی تصفیه می شود. فروش اسید فسفریک در گریدهای مختلف بازار گسترده ای دارد.
فهرست مطالب
خواص شیمیایی اسید فسفریک
اسید فسفریک را یا در حالت جامد کریستالی شفاف یا در حالت مایع بی رنگ و شفاف خواهید یافت. ویژگی های شیمیایی این ماده به شرح زیر است:
- فرمول خطی: H3PO4
- شماره CAS: 7664-38-2
- وزن مولکولی: 97.994 گرم بر مول
- شکل ظاهری: مایع بی رنگ شفاف یا جامد کریستالی شفاف
- بو: بی بو
- نقطه ذوب: 40-42.4 درجه سانتی گراد
- نقطه جوش: 316.4 درجه فارنهایت
- حلالیت در آب: قابل امتزاج
کاربردهای برتر اسید فسفریک
از بین بردن زنگ
این ترکیب یکی از رایج ترین موادی است که ما در میان اسیدهای دیگر برای از بین بردن زنگ از فولاد، آهن و سایر فلزات به آن روی می آوریم. واکنش جادویی اسید فسفر در تماس با فلز پوشیده از زنگ و قهوه ای مایل به قرمز ایجاد می کند.
به طور معمول، پوشش زنگ روی فلز، اکسید آهن است که به فسفات آهن، یک ترکیب سیاه رنگ تحت مدیریت اسید فسفر تبدیل می شود. هنگامی که این ترکیب سیاه را دریافت کردید، می توانید به سادگی آن را پاک کنید و فلز دوباره جدید به نظر برسد.
مواد شیمیایی چند منظوره
اسید فسفر همچنین به عنوان یک ماده شیمیایی چند منظوره در چندین مصارف کشاورزی، مصارف صنعتی و حتی بسیاری از محصولات روزانه کاربرد دارد. به عنوان مثال، طیف گسترده ای از محصولات مراقبت شخصی ما، مانند حمام، پاکسازی، مراقبت از مو، عطر، آرایش، مراقبت از پوست و محصولات ناخن حاوی اسید فسفریک هستند. عملکرد اصلی این اسید کنترل سطح pH است. خرید و فروش اسید فسفریک از فروشگاه های اینترنتی به راحتی امکان پذیر است.
افزودنی مواد غذایی
همانطور که اشاره کردیم، جهان اکنون اسید فسفریک را به عنوان یک افزودنی غذایی به رسمیت می شناسد. شما آن را در مجموعه ای از محصولات غذایی، از جمله پنیر، گوشت های فرآوری شده، مربا، نوشیدنی های کولا و موارد دیگر پیدا خواهید کرد.
این ماده مانند یک تنظیم کننده اسیدیته در محصولات و به عنوان یک اسید کننده در نوشیدنی ها عمل می کند. علاوه بر این، هدف اصلی استفاده از این ماده جلوگیری از تشکیل باکتری ها و قارچ ها در مواد غذایی و نوشیدنی ها است.
مصارف دارویی
در صنعت داروسازی از این اسید عنوان یک ماده واسطه استفاده می شود. آن را بیشتر در دندانپزشکی، مانند محلول های اچینگ که دندان ها را تمیز می کنند، پیدا خواهید کرد. جدای از این، بسیاری از داروهای ضد تهوع، محصولات دهان شویه و سفید کننده های دندان نیز معمولاً شامل اسیدهای فسفر هستند.
مصارف کشاورزی
میتوانید گزارشهای متعددی را بیابید که تقریباً هشت درصد از کودهایی را که معمولاً صنعت کشاورزی استفاده میکند، حاوی اسید فسفریک است. علاوه بر این، اسید فسفریک نه تنها یک عنصر محبوب در بسیاری از نوشابه های مورد علاقه ما است، بلکه یک عامل طعم دهنده و افزودنی در خوراک مرغ و حیوانات نیز می باشد.
شاید طعم اسیدی دلپذیری که انسان دوست دارد برای حیواناتی نیز رضایت بخش باشد. بازار خرید و فروش اسید فسفریک در کشاورزی و دامپروری بسیار گسترده است.
تعیین درصد خلوص اسید فسفریک
برای تعیین درصد خلوص این اسید 1.5 گرم از آن را در 25 میلی لیتر آب حل کنید سپس 5 قطره شناساگر تیمول فتالئین به آن اضافه کنید. حالا باید محلول را با سدیم هیدروکسید mol/l 1 تیتر کنید و این روند را تا زمانی ادامه دهید که محلول به رنگ آبی روشن تغییر کند. لازم به ذکر است که هر 1 میلی لیتر از سدیم هیدروکسید mol/l 1 برابر با 49 میلی گرم از اسید فسفریک خواهد بود. بنابراین در این شرایط اسید فسفریک شما دارای خلوص 85%خواهد بود.