خطرات نیترات کلسیم برای سلامتی ممکن است بسیار مضر باشد. نیترات کلسیم یک ماده شیمیایی پرکاربرد در صنایع شیمیایی است که در تهیه کود کشاورزی بسیار استفاده می شود. این ماده شیمیایی یک پودر کریستالی سفید رنگ، اکسید کننده و بسیار پایدار و قوی و محلول در آب است.
این ماده از قرون وسطی مورد استفاده قرار می گرفته و قبلا به نام شاقول شناخته می شده است. نیترات کلسیم در آن زمان بیشتر به عنوان ماده اولیه برای تولید رنگدانه های متعدد استفاده می شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این ترکیب شیمیایی، لطفا تا انتها با ما در این مقاله همراه باشید.
فهرست مطالب
نیترات کلسیم چیست
نیترات کلسیم یک ترکیب معدنی بسیار پرکاربرد در صنایع شیمیایی است که به آن نمک نروژی نیز می گویند. این ماده شیمیایی دارای فرمول شیمیایی Ca(NO3)2 است و معمولا به عنوان یک ترکیب تتراهیدرات نیترات کلسیم یافت می شود. این ترکیب معدنی توسط فرآیند Birkeland Eyde در کشور نروژ، در سال 1905 برای اولین بار سنتز شد.
این ترکیب شیمیایی در کشاورزی به منظور کنترل برخی بیماری های گیاهی استفاده می شود. نیترات کلسیم امروزه کاربردهایی در تصفیه فاضلاب برای جلوگیری از انتشار بو نیز پیدا کرده است. از آن در صنعت ساخت و ساز به عنوان افزودنی های بتن استفاده می شود. همچنین می توان از آن به عنوان بخشی از مخلوط نمک مذاب برای انتقال حرارت و ذخیره سازی نیز استفاده کرد.
خواص فیزیکی و شیمیایی نیترات کلسیم
این ماده شیمیایی به صورت گرانول های سفید رنگ و بدون بو در بازار یافت می شوند. نقطه ذوب این ترکیب شیمیایی 561 درجه سانتی گراد است و در آب، اتانول، متانول و استون به خوبی حل می شود. نیترات کلسیم در اثر حرارت دادن تجزیه می شود و دی اکسید نیتروژن و اکسیژن آزاد تولید می کند. هنگام استفاده از این ترکیب شیمیایی توصیه می شود برای جلوگیری از بروز خطرات نیترات کلسیم از وسایل ایمنی استفاده کنید.
روش تولید نیترات کلسیم
این ترکیب شیمیایی واکنش کربنات کلسیم (به طور کلی به صورت سنگ آهک) با اسید نیتریک به دست می آید. واکنش شیمیایی آن به صورت زیر است.
CaCO3 + 2HNO3 →Ca(NO3)2 + CO2 + H2O
همچنین می توان آن را در فرآیند استخراج فسفات کلسیم به عنوان یک محصول جانبی نیز به دست آورد. این ماده شیمیایی از واکنش محلول نیترات آمونیوم و هیدروکسید کلسیم نیز تولید می شود. اما این روش به دلیل هزینه بر بودن کمتر استفاده می شود.
موارد مصرف نیترات کلسیم
این ترکیب شیمیایی در کشاورزی بسیار کاربرد دارد. از آن برای پیشگیری و اصلاح کمبود کلسیم در خاک مرکبات، درختان میوه، کاهو، خربزه، فلفل، گوجه فرنگی و به طور کلی سبزیجات و همچنین کاهش خطرات ناشی از سدیم شدن خاک های غیر آهکی استفاده می شود.
این ماده شیمیایی در مخلوط با سولفات ها ناسازگار است و همچنین ممکن است با فسفات ها نیز ناسازگاری داشته باشد. سایر کاربردهای نیترات کلسیم عبارتند از:
- به طور گسترده در تصفیه فاضلاب به عنوان یک ماده برای جلوگیری از انتشار بو استفاده می شود.
- از نیترات کلسیم برای تهیه کودهای نیتروژن دار استفاده می شود.
- می توان از آن به عنوان یک بازدارنده خوردگی در سوخت های دیزل و یک ماده خام در سنتز هیدروکسی آپاتیت استفاده کرد.
- در ساخت وسایل آتش بازی بسیار استفاده می شود.
- مخلوط کلسیم، سدیم و نیترات پتاسیم به عنوان نمک ذخیره حرارتی در نیروگاه های حرارتی خورشیدی استفاده می شود. افزودن کلسیم نقطه ذوب نمک ها را کاهش می دهد، خورندگی را برای مدارها بسیار کمتر می کند و در هر بازاری در دسترس است.
- نیترات کلسیم به عنوان یک افزودنی به بتن و پایه ملات نیز استفاده می شود. یون‌های کلسیم منجر به تشکیل زودتر هیدروکسید کلسیم در این محصولات می شود و زمان گیرش را کاهش می دهند. یون های نیترات نیز منجر به تشکیل هیدروکسید آهن شده و باعث کاهش خوردگی آرماتور بتن می شود.
خطرات استفاده از نیترات کلسیم
این ترکیب معدنی یک عامل اکسید کننده بسیار قوی است و ممکن است باعث بروز آتش سوزی در محل نگه داری شود. از دیگر خطرات نیترات کلسیم می توان به اثرات تحریک کنندگی آن بر روی پوست و غشاهای مخاطی اشاره کرد. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت این ترکیب شیمیایی می تواند باعث ایجاد سردرد، سرگیجه و حالت تهوع در فرد شود.
بنابراین هنگام کار با این ترکیب شیمیایی توصیه می شود از وسایل ایمنی مانند ماسک، دستکش و عینک استفاده کنید. همچنین در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا توصیه می شود، سریعا به بیمارستان مراجعه کنید.