نیتریت سدیم یک ترکیب سفید رنگ است که برای کاهش فشار خون سیستمیک، تسکین اسپاسم های وازوموتور موضعی، آرام کردن اسپاسم برونش ها و روده ها و به عنوان پادزهر برای مسمومیت با سیانید استفاده می شود. سدیم نیتریت یک ترکیب غیر آلی با فرمول شیمیایی NaNO2 و یک پیش ساز مفید برای انواع ترکیبات آلی مانند داروها، رنگ ها و آفت کش ها است، اما احتمالاً به عنوان یک افزودنی غذایی برای جلوگیری از بوتولیسم نیز شناخته می شود. شرکت های زیادی به عنوان وارد کننده نیتریت سدیم شناخته می شوند.
فهرست مطالب
مزایا و ویژگی های خاص نیتریت سدیم
- نیتریت سدیم یک ترکیب یونی و یک عامل احیاکننده قوی است که در محلول اسیدی، نیتریت سدیم عمدتا واکنش های اکسیداسیون را انجام می دهد.
- بسیار محلول در آب و جاذت رطوبت است.
- شکل خالص آن یک پودر سفید تا کمی زرد است.
- یک ماده غیرقابل احتراق است اما این توانایی را دارد که به سوختن مواد قابل احتراق کمک کند.
- یک تثبیت کننده رنگ است که در رنگرزی و چاپ پارچه های نساجی و الیاف سفید کننده استفاده می شود.
- نیتریت سدیم با افزایش قطر رگ های خونی، جریان خون را افزایش می دهد.
- به عنوان یک بازدارنده خوردگی به طور گسترده برای محافظت از اجزای تجهیزات ساخته شده از فولاد کربن استفاده می شود.
- به عنوان یک تسریع کننده در برخی محلول های فسفات روی استفاده می شود.
روش تولید نیتریت سدیم
این ترکیب با کاهش نمک های نیترات تولید می شود. این کاهش با قرار دادن نمک های نیترات در معرض گرما، نور، تابش یونیزان، فلزات، هیدروژن و الکترولیت ها انجام می شود. در این روش از نیترات سدیم مذاب به عنوان نمک احیا شده و از سرب به عنوان عامل اکسید کننده استفاده می شود. اما امروزه به روشی مدرن تر، از ضایعات آهن به عنوان یک عامل اکسید کننده برای انجام واکنش کاهش نیترات استفاده می شود. وارد کننده نیتریت سدیم این ماده شیمیایی را به بازار عرضه می کند.
کاربردها و موارد استفاده از نیتریت سدیم
نیتریت سدیم در دو گرید غذایی و صنعتی در بازار موجود است. در ادامه با کاربردهای این ترکیب در صنایع غذایی و سایر صنایع بیشتر آشنا می شویم:
صنایع غذایی:
این ترکیب در درجه اول برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها، به ویژه کلستریدیوم بوتولینوم، برای حفظ رنگ و طعم در محصولات گوشتی استفاده می شود.
در گذشته های دور برای نگهداری گوشت از نمک استفاده می کردند. نمک به مرور زمان باعث سیاه شدن گوشت شد، بنابراین به دنبال جایگزین مناسبی برای نمک بودند. با پیشرفت صنعت، از نیتریت سدیم همراه با نمک استفاده کردند. با استفاده آن با نمک، ماندگاری گوشت افزایش یافته و به مرور رنگ آن صورتی می شود. همچنین طعم گوشت بهبود می یابد.
اولین استفاده از این ماده در غذا به اوایل قرن بیستم باز می گردد. استفاده غیرمجاز از افزونه ها در آن زمان رایج بود. آنها با استفاده از این ماده در گوشت و جمع آوری اطلاعات به این نتیجه رسیدند که استفاده از این ماده بی خطر است و به طعم و ماندگاری گوشت کمک می کند. با گذشت زمان این موضوع ثابت شد و استفاده از آن به طرز چشمگیری افزایش یافت.
صنایع دارویی:
نیتریت سدیم یک عنصر ضروری برای سازمان بهداشت جهانی است. یکی از دلایل آن این است که در رفع مسمومیت با سیانور موثر است. همچنین از ترکیب این ماده با تیوسولفات سدیم می توان در تولید برخی داروها استفاده کرد.
در صنعت:
نیتریت سدیم یک ماده اساسی مهم در رنگرزی منسوجات است و همچنین در صنعت رنگ سازی برای تولید رنگ های دیازو که متعاقبا در صنعت نساجی استفاده می شود نیز به کار برده می شود.
همچنین به عنوان حمام نمک مذاب در عملیات حرارتی قطعات فلزی در صنایع خودروسازی و هواپیما سازی و به عنوان یک محیط انتقال حرارت با دمای بالا استفاده می شود.
این ترکیب به عنوان یک ماده اولیه مهم برای ساخت لاستیک های مصنوعی و مواد شیمیایی لاستیکی استفاده می شود. محلول نیتریت سدیم به دلیل داشتن خاصیت ضد خورندگی به عنوان یک عامل سیال انتقال حرارت در واحدهای ذخیره انرژی حرارتی به منظور استفاده در کاربردهای بزرگی مانند تهویه مطبوع یا فرآیند خنک کننده استفاده می شود.
ایمنی نیتریت سدیم
اگر مقادیر زیادی از لین ماده در آتش سوزی درگیر شود یا اگر در مواد قابل احتراق ریخته شود می تواند انفجار ایجاد کند.اگر با ترکیبات آمونیوم مخلوط شود، خودبه خود تجزیه می شود و گرمای حاصل از این تجزیه می تواند مواد قابل احتراق اطراف را شعله ور کند. شرکت های زیادی وارد کننده نیتریت سدیم هستند.