سوربیتول یا گلوسیتول یک ترکیب آلی طبیعی با طعم شیرین است که کالری کمی نسبت به ساکارز دارد. این ماده از شش اتم کربن و شش گروه الکل تشکیل شده است. سوربیتول در حالت طبیعی مولکولی است که عمدتاً از گیاهان و میوه ها به دست می آید. ظاهر آن به شکل پودر کریستالی، سفید و بی بو است. از مهمترین ویژگی های سوربیتول این است که به شدت در آب حل می شود اما در اتانول بسیار کم است.
سوربیتول شکلی از کربوهیدرات است که اغلب به عنوان «قند الکلی» یا «پلی اول» شناخته می شود. در سال 1872 در آب تازه توت های خاکستر کوهی توسط شیمیدان فرانسوی ژوزف بوسینگو کشف شد و به طور طبیعی در میوه ها، سبزیجات و انواع توت ها وجود دارد. تطبیق پذیری آن باعث شده است تا به یک عنصر محبوب در بسیاری از محصولاتی تبدیل شود. این ماده امروزه اغلب به عنوان جایگزین قند برای بیماران مبتلا به دیابتی استفاده می شود.
فهرست مطالب
سوربیتول از چه چیزی ساخته شده است؟
در حالی که سوربیتول به طور طبیعی در میوه ها و سبزیجات مانند آلو، سیب و گلابی وجود دارد. اما به صورت تجاری با استفاده از سیب زمینی یا ذرت نیز تولید می شود. هنگامی که پردازش می شود به عنوان یک پودر سفید خوب ظاهر می شود. بیشتر سوربیتول موجود در بازار از نشاسته های ذرت و گندم تهیه می شود.
کاربرد و ویژگی های سوربیتول
سوربیتول عمدتاً به عنوان شیرین کننده در صنایع غذایی استفاده می شود. در مقایسه با قند یا گلوکز، کالری کمی دارد و به عنوان یک تثبیت کننده و بهبود دهنده بافت عمل می کند. سوربیتول قند خون را افزایش نمی دهد بنابراین افراد دیابتی می توانند از آن بدون هیچ نگرانی استفاده کنند. علاوه بر این، ظرفیت نگهداری آب قابل توجهی دارد که به بسیاری از محصولات غذایی قوام نرمی می بخشد. همچنین به خاطر طعم تازه اش در تولید محصولات غذایی از جمله آدامس بسیار استفاده می شود.
سوربیتول همچنین به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی و غلیظ کنندگی در تولید خمیردندان و محصولات مراقبت از دهان کارایی دارد. همچنین در صنعت داروسازی به دلیل اثرات ملینی که دارد در زمینه دارویی نیز استفاده می شود. سوربیتول کاربرد های خاصی در صنایع دیگر دارد. از این الکل قندی به همراه نیترات پتاسیم به عنوان سوخت جامد راکت نیز استفاده می شود.
آیا سوربیتول برای دندان مفید است؟
یک تصور غلط رایج در مورد سوربیتول و تا حدی زایلیتول این است که برای سلامت دهان و دندان شما مضر هستند. تحقیقات و مطالعات روی سوربیتول نشان داده است که دارای «باکتری های خوب» معروف به S. cristatus است. این باکتری برای مبارزه با باکتری های مختلف که می توانند باعث ایجاد حفره و پوسیدگی شوند، بسیار مفید هستند.
علائم عدم تحمل سوربیتول چیست؟
سوربیتول در محصولات رژیمی، آدامس، آب نبات، محصولات غذایی منجمد و برخی داروها (مانند شربت های ضد تب و سرماخوردگی) یافت می شود. گاهی اوقات سوربیتول و فروکتوز به یک محصول اضافه می شوند. گاز، نفخ شکم، درد و اسهال از علائم رایج عدم تحمل فروکتوز یا سوربیتول هستند.
چرا مصرف سوربیتول اثر ملین دارد؟
از ویژگی های سوربیتول این است که بیش از حد اثر ملین دارد. بنابراین اگر مقدار زیادی سوربیتول بخوریم، تمام معده عملا اشغال می شود و سوربیتول به سمت روده بزرگ حرکت می کند. در آنجا توسط باکتری ها متابولیزه می شود و به گازهایی تبدیل می شود که باعث نفخ یا یبوست می شوند.
سوربیتول در کدام غذاها وجود دارد؟
در برخی از مواد غذایی مانند میوه ها و سبزیجات این قند الکلی وجود دارد. با این حال، سوربیتول به دلیل خواص شیمیایی عالی که دارد به عنوان جایگزین شکر در بسیاری از محصولات غذایی اضافه می شود.
کدام مواد غذایی سوربیتول ندارند؟
میوه هایی مانند موز (مقدار کم)، لیچی، آووکادو و ریواس دارای محتوای سوربیتول کمی هستند. دانه ها و آجیل ها فاقد سوربیتول هستند. محصولات لبنی بدون میوه یا فروکتوز افزوده شده نیز برخی دیگر از غذاهای بدون سوربیتول هستند.
این شیرین کننده الکلی فواید و کاربرد های بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند. بیماران دیابتی می توانند از فواید این قند الکلی استفاده کنند. توصیه می شود برای جلوگیری از عوارض جانبی، از مصرف بیش از حد آن خودداری کنید.